پس از جراحی دیسک کمر چه مراقبت‌هایی باید انجام داد؟

جراحی دیسک کمر (مانند لامینکتومی یا دیسککتومی) به‌منظور کاهش فشار روی اعصاب نخاعی و کاهش درد انجام می‌شود. موفقیت این عمل تا حد زیادی به روند مراقبت‌های پس از جراحی بستگی دارد و در این مسیر، بهره‌گیری از تجربه و دانش متخصصان مجرب در زمینه ستون فقرات، همچون بهترین فوق تخصص ستون فقرات در گیلان ، می‌تواند تاثیر قابل توجهی در بهبود نتایج و کاهش عوارض داشته باشد.

شروع فعالیت بدنی

برخلاف تصور عمومی، استراحت مطلق پس از جراحی دیسک نه‌تنها مفید نیست، بلکه می‌تواند روند بهبودی را کند کند. حرکت تدریجی و کنترل‌شده به بازگشت سریع‌تر عملکرد ستون فقرات کمک می‌کند.
بیمار باید ظرف ۲۴ ساعت پس از عمل، با کمک یا بدون کمک راه رفتن را شروع کند. این کار باعث فعال شدن گردش خون و کاهش احتمال ایجاد لخته‌های خونی می‌شود.
پیاده‌روی کوتاه و چند دقیقه‌ای، چند بار در روز توصیه می‌شود. این کار علاوه بر بهبود گردش خون، از سفت شدن عضلات و کاهش انعطاف‌پذیری جلوگیری می‌کند.
از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت در روزهای اول پس از عمل پرهیز شود.
بالا رفتن از پله‌ها فقط در صورت اجازه پزشک و با احتیاط کامل انجام شود.

طرز نشستن، خوابیدن و بلند شدن

نحوه صحیح نشستن، خوابیدن و برخاستن پس از جراحی دیسک کمر تأثیر زیادی در جلوگیری از آسیب مجدد و تسریع روند بهبودی دارد.
نشستن
همیشه از صندلی‌هایی با پشتی صاف و ارتفاع مناسب استفاده کنید. یک بالش کوچک یا حوله لوله‌شده را پشت کمر بگذارید تا قوس طبیعی ستون فقرات حفظ شود.
از نشستن طولانی‌مدت خودداری کنید و هر ۳۰ تا ۴۵ دقیقه یک بار بلند شوید و کمی راه بروید.

خوابیدن
بهترین وضعیت خواب، به پهلو با قرار دادن یک بالش بین زانوهاست. اگر به پشت می‌خوابید، یک بالش زیر زانوها بگذارید تا از فشار روی ناحیه کمر کاسته شود. از تشک‌های خیلی نرم یا خیلی سفت پرهیز کنید.

برخاستن از تخت
ابتدا به آرامی به پهلو بچرخید.
پاها را از لبه تخت پایین بیاورید.
با کمک دست‌ها و بدون چرخاندن ناگهانی کمر، بنشینید.
سپس به آرامی از تخت بلند شوید.

تغذیه و جلوگیری از یبوست

پس از جراحی دیسک کمر، کاهش فعالیت بدنی و مصرف برخی داروها (مانند مسکن‌های قوی) ممکن است منجر به یبوست شود. این وضعیت نه تنها ناراحت‌کننده است بلکه می‌تواند باعث وارد شدن فشار به ناحیه جراحی و افزایش درد شود. بنابراین، توجه به رژیم غذایی و پیشگیری از یبوست نقش بسیار مهمی در فرآیند بهبودی دارد.
مایعات کافی بنوشید: روزانه حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید. نوشیدنی‌هایی مانند آب‌میوه طبیعی (به‌ویژه آلو یا انجیر) نیز کمک‌کننده‌اند.
مصرف مواد غذایی با فیبر بالا: میوه‌ها (مثل آلو، انجیر، سیب)، سبزیجات برگ‌سبز، حبوبات، نان‌های سبوس‌دار و غلات کامل را به رژیم خود اضافه کنید.
پرهیز از غذاهای یبوست‌زا: از خوردن غذاهای چرب، فست‌فود، برنج سفید، شیرینی‌جات و غذاهای فرآوری‌شده خودداری کنید.
فعالیت بدنی ملایم: حتی پیاده‌روی سبک نیز می‌تواند به حرکات روده کمک کند.

استفاده از بریس یا کمربند طبی

استفاده از بریس یا کمربند طبی پس از جراحی دیسک کمر، یکی از روش‌های حمایتی برای محافظت از ستون فقرات در دوران نقاهت است. این وسیله به پایداری بیشتر در ناحیه جراحی کمک کرده و مانع حرکات ناگهانی یا فشارهای غیرضروری بر محل جراحی می‌شود.
زمان استفاده: معمولاً در دو تا شش هفته اول پس از جراحی، طبق تجویز پزشک استفاده از کمربند طبی توصیه می‌شود. زمان دقیق آن بستگی به نوع عمل، وضعیت بدنی بیمار و نظر جراح دارد.
شرایط استفاده: کمربند باید در هنگام نشستن، ایستادن یا پیاده‌روی بسته شود، اما هنگام خواب یا دراز کشیدن باز شود تا پوست و عضلات فرصت استراحت داشته باشند.

کمربند طبی نباید خیلی سفت بسته شود، زیرا ممکن است به جای محافظت، باعث فشار نامناسب روی مهره‌ها و اندام‌های داخلی شود. حتماً نوع و سایز کمربند باید توسط پزشک یا فیزیوتراپ تعیین شود.

فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی

فیزیوتراپی یکی از مهم‌ترین مراحل بهبودی پس از جراحی دیسک کمر است که نقش کلیدی در بازگرداندن قدرت، انعطاف‌پذیری و عملکرد طبیعی ستون فقرات دارد. این درمان تخصصی شامل تمرینات هدفمند برای تقویت عضلات مرکزی بدن (عضلات کور)، کمر و شکم می‌شود که به حمایت بهتر از ستون فقرات و کاهش فشار بر دیسک‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند.
شروع فیزیوتراپی: معمولاً از هفته دوم یا سوم پس از عمل، با تأیید پزشک معالج، جلسات فیزیوتراپی آغاز می‌شود.
نوع تمرینات: برنامه تمرینی شامل حرکات کششی ملایم برای افزایش انعطاف‌پذیری، تمرینات تقویتی برای عضلات ضعیف شده و تمرینات تعادلی جهت بهبود ثبات بدن است.
اهمیت تمرینات تحت نظر: انجام تمرینات فقط باید تحت نظر فیزیوتراپ متخصص صورت گیرد تا حرکات صحیح و بدون فشار اضافی به کمر انجام شود و از تشدید علائم جلوگیری شود.
تداوم تمرینات: حتی پس از پایان جلسات فیزیوتراپی، ادامه تمرینات در منزل برای حفظ نتایج و جلوگیری از عود مجدد مشکلات کمر بسیار مهم است.

فعالیت جنسی و رانندگی

فعالیت جنسی: بهتر است حداقل تا دو هفته پس از عمل از برقراری رابطه جنسی خودداری شود. پس از این مدت و با تأیید پزشک، فعالیت جنسی می‌تواند به آرامی و با رعایت وضعیت‌های راحت و بدون فشار به کمر شروع شود.
رانندگی: رانندگی معمولاً پس از ۴ هفته و در صورتی که درد قابل کنترل باشد، مجاز است. در افراد مصرف‌کننده داروهای مسکن قوی، رانندگی اکیداً ممنوع است چرا که ممکن است تمرکز و واکنش‌های فرد را کاهش دهد و خطر تصادف را افزایش دهد.

بازگشت به کار و فعالیت‌های روزمره

توانایی انجام کارهای روزانه بستگی به نوع جراحی، میزان آسیب دیسک و وضعیت کلی سلامت بیمار دارد.
شغل‌های سبک: افرادی که کارهای اداری یا فعالیت‌های کم‌تحرک انجام می‌دهند معمولاً می‌توانند پس از ۴ هفته با رعایت نکات و استراحت‌های منظم به محیط کار بازگردند.
شغل‌های سنگین یا فیزیکی: کارهای نیازمند بلند کردن اجسام سنگین، خم شدن‌های مکرر یا ایستادن طولانی معمولاً نیازمند دوره نقاهت طولانی‌تر (حداقل ۸ هفته) هستند. در این موارد باید حتماً با پزشک معالج مشورت شود و از بلند کردن بارهای سنگین به‌شدت پرهیز گردد.
فعالیت‌های روزمره: انجام امور روزمره خانه‌داری، خرید و پیاده‌روی کوتاه معمولاً می‌تواند به تدریج و با احتیاط از ۲-۳ هفته پس از عمل آغاز شود. در این مرحله باید از حرکات ناگهانی و پیچشی کمر خودداری شود.

پس از جراحی دیسک کمر، مراقبت دقیق و توجه به تغییرات بدن بسیار مهم است تا هرگونه عارضه سریعاً شناسایی و درمان شود. برخی علائم می‌توانند نشانه مشکلات جدی باشند که نیاز به مراجعه فوری پزشک دارند. در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، سریعاً باید اقدام شود:
تب بالا (بیش از ۳۸ درجه سانتی‌گراد): احتمال عفونت در محل جراحی یا سایر بخش‌های بدن را نشان می‌دهد و باید بررسی شود.
ترشح غیرطبیعی، خونریزی یا باز شدن بخیه‌ها در محل زخم: این موارد نشانه‌های عفونت یا مشکلات التیام زخم هستند و نیاز به مراقبت پزشکی دارند.
درد ناگهانی و شدید یا افزایش شدید درد: ممکن است به دلیل خونریزی داخلی، آسیب به اعصاب یا عود مجدد دیسک باشد.
بی‌حسی، ضعف، یا فلج در پاها یا دیگر نواحی تحت کنترل اعصاب نخاعی: این علائم می‌توانند به فشار یا آسیب عصبی جدی اشاره کنند.
از دست دادن کنترل ادرار یا مدفوع: این علامت اورژانسی و خطرناک است و معمولاً به سندرم دم اسب مربوط می‌شود که باید فوراً درمان شود.
تورم، قرمزی، یا درد شدید در پاها: ممکن است نشانه تشکیل لخته خون (ترومبوز ورید عمقی) باشد که درمان فوری نیاز دارد.

شناخت این علائم و توجه به آن‌ها باعث می‌شود تا عوارض جراحی به حداقل برسد و بهبودی سریع‌تر و کامل‌تر اتفاق بیفتد.

بعد از گذر از مراحل اولیه نقاهت، مراقبت‌های بلندمدت نقش مهمی در پیشگیری از بازگشت درد یا آسیب مجدد دارند:
پیگیری منظم با پزشک: حتی اگر احساس بهبودی کامل داشتید، حتماً جلسات معاینه دوره‌ای را فراموش نکنید تا پزشک وضعیت بهبود را ارزیابی کند و در صورت نیاز برنامه درمانی را تنظیم کند.
ادامه تمرینات تقویتی: تمرینات فیزیوتراپی و تقویت عضلات مرکزی بدن (کمر، شکم و لگن) را به طور منظم ادامه دهید تا ستون فقرات قوی‌تر و پایدارتر شود.
رعایت اصول ارگونومی: در فعالیت‌های روزمره مانند کار، نشستن، ایستادن و خوابیدن، وضعیت صحیح بدن را حفظ کنید تا فشار اضافی به ستون فقرات وارد نشود.
حفظ وزن مناسب: اضافه‌وزن فشار زیادی بر ستون فقرات وارد می‌کند؛ تغذیه متعادل و پیاده‌روی منظم به حفظ وزن سالم کمک می‌کند.
پرهیز از دخانیات: سیگار کشیدن باعث کاهش خونرسانی به بافت‌های دیسک و کندی روند ترمیم می‌شود؛ ترک سیگار یکی از عوامل مهم در بهبودی کامل است.

جراحی دیسک کمر تنها نخستین مرحله در روند درمان است و موفقیت آن مستلزم رعایت دقیق مراقبت‌های پس از عمل و پیگیری منظم پزشکی می‌باشد. رعایت توصیه‌های درمانی، شناسایی به موقع علائم هشداردهنده و حفظ سبک زندگی سالم، نقش تعیین‌کننده‌ای در تسریع فرآیند بهبودی و پیشگیری از عوارض احتمالی دارد. همکاری مستمر بیمار با تیم درمانی و پایبندی به برنامه‌های توانبخشی، ضامن دستیابی به نتایج مطلوب و حفظ سلامت بلندمدت ستون فقرات خواهد بود.
دکتر عادل کیومرثی، فوق تخصص ستون فقرات در لاهیجان با تکیه بر دانش روز و تجربه گسترده در جراحی دیسک کمر، پیشرفته‌ترین روش‌های درمانی را برای کاهش درد و بازگرداندن سلامت ستون فقرات ارائه می‌دهد. هر مرحله از درمان با دقت و به صورت تخصصی برنامه‌ریزی شده انجام می شود تا بهترین نتایج برای بیماران حاصل شود. برای دریافت مشاوره و تعیین وقت، کافی است روی دکمه دریافت نوبت کلیک کنید و یا با شماره 09023224747 تماس بگیرید.