اگر عصب دست قطع شود چه اتفاقی می ‌افتد و چگونه درمان می‌ شود؟

اگر عصب دست قطع شود چه می‌ شود؟ بهترین روش ‌های درمان
تیم تولید محتوا ایران نوبت
1404/08/04

اگر عصب دست قطع شود چه می‌ شود؟

اگر عصب دست قطع شود چه می‌ شود؟
آسیب یا پارگی رشته‌های عصبی دست از جدی‌ترین مشکلات حرکتی و حسی است که می‌تواند توانایی انجام حرکات ظریف، قدرت گرفتن اشیا و حتی درک دما و درد را مختل کند. این رشته‌ها همانند کابل‌های ارتباطی میان مغز و اندام‌ها عمل می‌کنند و هرگونه قطع یا اختلال در مسیر آن‌ها باعث توقف انتقال پیام‌های عصبی می‌شود. نتیجه آن می‌تواند بی‌حسی، ضعف، از بین رفتن حرکات ارادی، دردهای تیرکشنده یا حتی فلج بخشی از دست باشد.
در دست سه عصب اصلی وجود دارد که هرکدام وظیفه خاصی بر عهده دارند:
مدیان: مسئول حرکات و حس در ناحیه کف دست، انگشت شست، اشاره و میانی است که آسیب به آن معمولاً باعث دشواری در گرفتن اشیا و بی‌حسی نوک انگشتان می‌شود.
اولنار: کنترل حرکات انگشت کوچک و حلقه را بر عهده دارد و در خم‌کردن انگشتان نقش دارد و آسیب به آن اغلب منجر به حالت معروف به «دست پنجه‌ای» می‌شود.
رادیال: حرکات پشت دست، صاف کردن انگشتان و بالا آوردن مچ را کنترل می‌کند. آسیب به آن ممکن است موجب افتادگی مچ یا ناتوانی در باز کردن انگشتان شود.

علائم و نشانه ‌های آسیب عصب دست

علائم بسته به محل و شدت درگیری متفاوت است اما نشانه‌های شایع شامل موارد زیر هستند:
بی‌حسی یا از دست رفتن کامل حس در بخشی از دست یا انگشتان، به‌ویژه در ناحیه درگیر
ضعف در گرفتن یا رها کردن اشیا و کاهش قدرت عضلات دست
دردهای تیرکشنده، سوزش یا احساس شوک الکتریکی در مسیر آسیب‌ دیده
تحلیل یا تغییر شکل عضلات دست در صورت طولانی شدن آسیب
در موارد شدید فلج موقت یا دائمی بخشی از دست ممکن است رخ دهد و فرد قادر به انجام حرکات ظریف مانند نوشتن یا بستن دکمه لباس نباشد.
در صورت قطع کامل عصب حرکات ارادی و کنترل عضلات در ناحیه‌ای که توسط آن رشته فرمان می‌گیرد به‌طور کامل از بین می‌رود و بدون جراحی ترمیمی امکان بازگشت عملکرد وجود ندارد.

در چنین شرایطی تشخیص و درمان باید هرچه سریع‌تر توسط متخصص انجام شود. دکتر عادل کیومرثی فوق تخصص اعصاب محیطی در رشت با تجربه در ترمیم آسیب‌های عصبی می‌تواند در بازیابی حس و حرکت طبیعی دست نقش مؤثری داشته باشد.

روش‌ های تشخیص آسیب‌ های عصبی

روش‌ های تشخیص آسیب‌ های عصبی
پزشک برای تشخیص نوع، محل و شدت آسیب از مجموعه‌ای از روش‌های تخصصی استفاده می‌کند تا مشخص شود آیا فیبرها دچار فشردگی، کشیدگی یا پارگی شده‌اند:
معاینه: بررسی دقیق عملکرد حرکتی و حسی، تست رفلکس‌ها، واکنش عضلات و توانایی گرفتن یا باز کردن دست
الکترومیوگرافی (EMG): بررسی سرعت و قدرت انتقال پیام بین عضلات و اعصاب که در تشخیص میزان آسیب و احتمال بهبود بسیار مؤثر است.
MRI یا سونوگرافی: برای مشاهده دقیق مسیر فیبرها، تعیین محل دقیق قطع، التهاب یا فشردگی و ارزیابی وضعیت بافت‌های اطراف
در موارد خاص سی‌تی اسکن یا تست‌های عملکردی دیگر نیز ممکن است برای بررسی صدمات هم‌زمان استخوانی یا عضلانی استفاده شوند.
ترکیب این روش‌ها به پزشک کمک می‌کند تا بهترین برنامه درمانی، شامل جراحی یا توان‌بخشی را برای هر بیمار به‌طور دقیق طراحی کند.

روش‌های درمان قطع عصب دست

درمان به نوع آسیب (فشار، کشیدگی یا قطع کامل) بستگی دارد و می‌تواند ترکیبی از درمان‌های دارویی، فیزیوتراپی و جراحی باشد. هدف از درمان بازگرداندن عملکرد حرکتی، حس طبیعی و جلوگیری از آتروفی عضلات است.

درمان‌های غیرجراحی

در موارد خفیف که فیبرها فقط تحت فشار یا کشش قرار گرفته‌اند:
استراحت کافی و جلوگیری از حرکات تکراری
داروهای ضدالتهاب، مسکن و ویتامین‌های گروه B برای تقویت بازسازی
استفاده از بریس یا آتل برای محافظت از ناحیه در حال ترمیم
فیزیوتراپی تخصصی شامل تمرینات کششی و تقویتی جهت حفظ دامنه حرکتی
تحریک الکتریکی عضلات برای جلوگیری از ضعف و تحلیل عضلات
روش‌های درمان قطع عصب دست

جراحی ترمیمی

در صورت قطع کامل عصب، جراحی تنها راه بازگشت عملکرد است. نوع جراحی بسته به محل و شدت آسیب انتخاب می‌شود:
بخیه مستقیم: در مواردی که فاصله بین دو سر رشته‌های آسیب‌دیده کم است جراح با اتصال مستقیم آن‌ها بدون فشار یا کشش، مسیر انتقال پیام‌ های عصبی را بازسازی می‌کند.
پیوند: زمانی که دو سر مسیر آسیب‌دیده فاصله زیادی از هم دارند و بخیه مستقیم ممکن نیست، جراح از بخش کوچکی از فیبرهای ناحیه‌ای دیگر (معمولاً از ساق پا) به‌عنوان پل استفاده می‌کند تا مسیر تازه‌ای برای انتقال پیام‌های عصبی ایجاد شود.
انتقال عصب: زمانی که ترمیم مستقیم یا پیوند ممکن نباشد جراح بخشی از رشته‌های عصبی سالم مجاور را به شاخه آسیب‌دیده متصل می‌کند تا مسیر جدیدی برای انتقال پیام‌ها ایجاد شود و توان حرکتی یا حسی دوباره برقرار گردد.
ترمیم هم‌زمان با پیوند تاندون یا عضله: اگر آسیب گسترده باشد و بافت‌های حرکتی نیز درگیر شوند جراحی ترکیبی انجام می‌شود تا ضمن بازسازی فیبرها تاندون یا عضله نیز پیوند زده شود و هماهنگی حرکتی حفظ گردد.

دوران نقاهت و فیزیوتراپی

بهبودی فرایندی طولانی و تدریجی است؛ معمولاً عصب‌ ها حدود ۱ میلیمتر در روز رشد می‌کنند بنابراین بازسازی کامل ممکن است چندین ماه تا بیش از یک سال زمان ببرد. در این مدت فیزیوتراپی و توان‌ بخشی نقش مهمی در بازگرداندن عملکرد طبیعی دارند. اهداف اصلی فیزیوتراپی شامل حفظ قدرت عضلات، پیشگیری از خشکی مفاصل، افزایش هماهنگی حرکتی و بازآموزی مغز برای استفاده مجدد از عضلات است.
برنامه فیزیوتراپی معمولاً شامل موارد زیر است:
تمرینات کششی و تقویتی برای افزایش دامنه حرکتی و جلوگیری از کوتاه شدن عضلات
تحریک الکتریکی برای فعال نگه‌داشتن عضلاتی که پیام عصبی ضعیف‌تری دریافت می‌کنند
ماساژ درمانی برای بهبود خونرسانی و کاهش سفتی بافت‌ها
استفاده از وسایل کمکی مانند آتل ‌های حرکتی جهت اصلاح وضعیت دست
تمرینات ظریف برای بازآموزی حرکات دقیق انگشتان مانند گرفتن خودکار یا سکه
آموزش به بیمار درباره وضعیت صحیح دست در هنگام استراحت و کار روزمره
در این دوره همکاری مداوم بیمار، فیزیوتراپیست و پزشک جراح ضروری است تا عصب در مسیر ترمیم درست هدایت شود و عملکرد حرکتی و حسی به بهترین شکل ممکن بازگردد.

نکات مهم مراقبت بعد از درمان

نکات مهم مراقبت بعد از درمان
از فشار مستقیم، گرما یا سرمای زیاد روی ناحیه جراحی یا آسیب‌دیده خودداری کنید زیرا ممکن است روند ترمیم را مختل کند.
تمرینات حرکتی و کششی را فقط تحت نظر فیزیوتراپیست یا پزشک انجام دهید تا از آسیب مجدد جلوگیری شود.
از انجام فعالیت‌های سنگین و بلند کردن اجسام تا زمان تأیید پزشک خودداری کنید.
در صورت مشاهده درد، تورم، بی‌حسی جدید یا تغییر رنگ پوست بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
مصرف داروها و مکمل‌های تجویز شده را طبق دستور پزشک ادامه دهید.
برای جلوگیری از خشکی مفاصل، دست را بدون فشار یا درد به‌طور منظم حرکت دهید.
در هنگام خواب یا استراحت از موقعیت مناسب دست اطمینان حاصل کنید تا فشاری به محل ترمیم‌ شده وارد نشود.
نکات مهم مراقبت بعد از درمان

کلام پایانی

قطع عصب دست یک وضعیت بسیار جدی و حساس است که در صورت درمان‌نشدن به‌موقع می‌تواند منجر به از دست رفتن دائمی عملکرد حرکتی و حسی شود. برای جلوگیری از این پیامدها تشخیص دقیق، مداخله فوری جراحی و آغاز سریع فیزیوتراپی اهمیت زیادی دارد. روند درمان نه ‌تنها به ترمیم بلکه به بازسازی توانایی ‌های عملکردی، هماهنگی عضلانی و بازگشت احساس طبیعی در انگشتان و کف دست کمک می‌کند. بنابراین مراجعه فوری به پزشک متخصص در صورت مشاهده علائم ضروری است تا از آسیب دائمی جلوگیری شود. دکتر عادل کیومرثی بهترین جراح مغز و اعصاب در رشت با تجربه فراوان در جراحی و ترمیم آسیب‌ های عصبی از جمله قطع یا فشردگی خدمات تخصصی تشخیص و درمان را به بیماران ارائه می‌دهد. برای رزرو نوبت می‌توانید از دکمه دریافت نوبت استفاده کرده یا با شماره 09023224747 تماس بگیرید.

منابع
mayoclinic.org
handandwristinstitute

در بسیاری از بیماران عملکرد تا حد زیادی بازمی‌گردد اما ممکن است حس ظریف انگشتان یا قدرت اولیه به‌طور کامل به حالت قبل نرسد. کیفیت ترمیم به زمان جراحی و میزان آسیب بستگی دارد.

بله؛ در دوره ترمیم ممکن است بیمار احساس سوزش یا تیرکشیدن در ناحیه جراحی داشته باشد. این نشانه بازگشت فعالیت رشته‌های عصبی است اما در صورت شدت زیاد باید به پزشک مراجعه کند.

بله؛ اگر مسیر عصبی بالاتر از مچ یا ساعد آسیب دیده باشد ممکن است عضلات ساعد و بازو نیز درگیر شوند و دامنه حرکتی کاهش یابد.

لیست نظرات

وحید امامی

من بعد از تصادف حس سه تا از انگشت‌هام از بین رفته بود. دکتر کیومرثی تشخیص دادن عصب دستم آسیب دیده و با عمل جراحی واقعاً نجاتم دادن. الان تقریباً همه حس و حرکتم برگشته.

نوید عرب زاده

من کارگر ساختمونم و یه روز با تیغ فلزی دستم بدجور برید. حسی توی انگشتام نمونده بود. رفتم پیش دکتر کیومرثی، گفتن عصب آسیب دیده. عمل کردن و واقعاً عالی نتیجه گرفتم.

مریم قربانی

عصب مچ دستم موقع بریدگی با شیشه قطع شده بود. عمل سختی بود ولی آقای دکتر خیلی حرفه‌ای انجامش دادن. چند ماه فیزیوتراپی کردم و الان تقریباً مثل قبل شدم.


دکتر عادل کیومرثی - بهترین جراح مغز و اعصاب در رشت