علائم آرتروز ستون فقرات در سنین بالا چیست و چگونه درمان می شود؟

علائم آرتروز در افراد مسن معمولاً به‌صورت تدریجی بروز می‌کند و ممکن است در ابتدا با خستگی یا دردهای خفیف اشتباه گرفته شود. با گذشت زمان، این علائم شدت یافته و ممکن است عملکرد روزانه فرد را محدود کنند. از آنجا که سالمندان اغلب بیماری‌های زمینه‌ای دیگری نیز دارند، تشخیص، نیازمند دقت بیشتری است تا از دیگر اختلالات مشابه افتراق داده شود. این بیماری می‌تواند در ناحیه گردن یا کمر بروز کند و بسته به محل درگیری، علائم متفاوتی ایجاد کند. با این حال، شایع‌ترین نشانه‌ها شامل موارد زیر است:
درد مزمن در ناحیه کمر یا گردن، به‌ویژه پس از فعالیت یا در پایان روز. این درد ممکن است با استراحت کاهش یافته و در زمان حرکت یا فعالیت مجدد، تشدید شود.
سفتی و خشکی مفاصل، به‌خصوص هنگام بیدار شدن از خواب یا پس از نشستن طولانی‌مدت. این حالت معمولاً با چند دقیقه حرکت بهبود می‌یابد.
محدودیت در حرکت، مانند دشواری در خم شدن، چرخیدن یا حتی انجام حرکات ساده روزمره مانند پوشیدن کفش.
صدای کلیک یا ترک در مهره‌ها هنگام حرکت، که ممکن است نشانه ساییدگی استخوان‌ها یا تشکیل زوائد استخوانی باشد.
گزگز، بی‌حسی یا ضعف در دست‌ها یا پاها (در صورت درگیر شدن اعصاب نخاعی). این علائم معمولاً ناشی از فشار به ریشه‌های عصبی به دلیل باریک شدن کانال نخاعی است.
عدم تعادل یا احساس ناپایداری هنگام راه رفتن که ممکن است باعث زمین‌خوردگی در سالمندان شود.
احساس خستگی یا گرفتگی عضلات اطراف ستون فقرات، به‌ویژه پس از فعالیت‌های سبک.
کاهش قد تدریجی، که ممکن است به‌دلیل نازک شدن دیسک‌ها یا تغییر شکل استخوان‌ها باشد.

برای دریافت درمان دقیق و مؤثر دکتر عادل کیومرثی بهترین فوق تخصص ستون فقرات در رشت، با بررسی دقیق علائم و استفاده از روش‌های جدید درمانی، به شما کمک می‌کند تا از دردهای مزمن رهایی یابید.

آرتروز در اثر ترکیبی از عوامل ایجاد می‌شود و معمولاً نتیجه فرآیندهای طبیعی فرسایش و تغییرات تدریجی در ساختار استخوان‌ها و مفاصل است. اما برخی عوامل خطر می‌توانند احتمال بروز یا شدت این بیماری را افزایش دهند:
افزایش سن: مهم‌ترین عامل خطر است که با کاهش تدریجی خاصیت ارتجاعی دیسک‌ها و تحلیل غضروف‌ها همراه است.
سابقه خانوادگی: اگر در خانواده فرد سابقه ابتلا به آرتروز یا بیماری‌های مفصلی وجود داشته باشد، احتمال مبتلا شدن نیز بیشتر می‌شود.
وزن بالا و چاقی: باعث وارد شدن فشار مضاعف به مفاصل بین مهره‌ای و تشدید روند فرسایش می‌شود.
وضعیت نادرست بدن: عادات ناصحیح در نشستن، ایستادن یا خوابیدن می‌تواند به مرور زمان باعث آسیب به مهره‌ها و مفاصل شود.
آسیب‌های قبلی: شکستگی‌ها، ضربات شدید یا جراحی‌های قبلی می‌توانند ساختار طبیعی ستون فقرات را تغییر دهند و زمینه‌ساز آرتروز شوند.
فعالیت‌های بدنی سنگین یا تکراری: کارهای فیزیکی با حرکات مکرر، حمل بار یا ورزش‌های سنگین در درازمدت می‌توانند به ساختار مهره‌ها آسیب وارد کنند.
عدم تحرک کافی یا سبک زندگی کم‌تحرک: نداشتن فعالیت بدنی مناسب می‌تواند باعث ضعف عضلات پشتیبان و افزایش بار روی مفاصل شود.
سیگار کشیدن و تغذیه نامناسب: کاهش گردش خون و کمبود مواد مغذی به استخوان‌ها، روند تخریب مفصلی را تسریع می‌کند.

تشخیص بیماری بر اساس ترکیبی از شرح حال بالینی، معاینه فیزیکی و روش‌های تصویربرداری دقیق انجام می‌شود. هدف از این ارزیابی‌ها، تشخیص محل دقیق درگیری، شدت تخریب مفاصل و بررسی تأثیر آن بر عملکرد اعصاب نخاعی است. گاهی اوقات تشخیص ممکن است نیازمند همکاری بین چند متخصص مانند ارتوپد، نورولوژیست و روماتولوژیست باشد.
تصویربرداری با اشعه ایکس (X-ray): این روش پایه‌ای‌ترین ابزار تشخیصی است و برای مشاهده کاهش فاصله بین مهره‌ها، وجود زوائد استخوانی (استئوفیت‌ها)، تغییر شکل مهره‌ها و نشانه‌های فرسایش مفصلی به‌کار می‌رود.
MRI یا سی‌تی اسکن: برای بررسی دقیق‌تر ساختار بافت‌های نرم مانند دیسک‌ها، رباط‌ها و اعصاب نخاعی استفاده می‌شود. MRI می‌تواند به‌ویژه در تشخیص فشردگی ریشه‌های عصبی و التهاب مفاصل فاست کمک‌کننده باشد.
آزمایش‌های عملکردی: این آزمایش‌ها شامل بررسی دامنه حرکتی ستون فقرات، قدرت عضلات اطراف مهره‌ها، تست‌های عصبی برای تشخیص ضعف یا بی‌حسی اندام‌ها و آزمایش واکنش‌های رفلکسی است.
تست‌های الکترودیاگنوستیک (مانند نوار عصب و عضله) در مواردی که علائم عصبی شدید وجود دارد، این آزمایش‌ها برای تعیین میزان آسیب به اعصاب مفید هستند.
آزمایش خون: هرچند در تشخیص مستقیم آرتروز کاربرد ندارد، اما می‌تواند به رد سایر بیماری‌های التهابی مفصل مانند آرتریت روماتوئید کمک کند.

درمان‌های غیر جراحی

در این نوع درمان، هدف اصلی کاهش درد، بهبود تحرک و پیشگیری از آسیب‌های بیشتر است. این درمان‌ها بدون نیاز به عمل جراحی انجام می‌شوند و می‌توانند به فرد کمک کنند تا کیفیت زندگی خود را حفظ کند. روش‌های اصلی عبارتند از:
فیزیوتراپی: شامل تمرینات تقویتی برای عضلات پشتیبان و تمرینات کششی برای افزایش انعطاف‌پذیری است. همچنین تکنیک‌های اصلاح وضعیت بدن می‌تواند فشار را از روی مفاصل بردارد و به بهبود حرکت‌های طبیعی بدن کمک کند.
استفاده از گرما یا سرما: استفاده از گرما می‌تواند عضلات را شل کرده و جریان خون را افزایش دهد، در حالی که سرما برای کاهش التهاب و تورم مفاصل مفید است. این دو روش به‌صورت متناوب و بسته به نیاز بیمار قابل استفاده هستند.
وسایل کمکی: استفاده از وسایلی مانند کمربندهای حمایتی، بریس‌ها یا عصا می‌تواند فشار روی مهره‌ها را کاهش داده و به حفظ تعادل کمک کند. این وسایل به‌ویژه برای سالمندان که ممکن است دچار مشکلات تعادلی باشند، اهمیت زیادی دارند.

درمان‌های جراحی

اگر درمان‌های غیر جراحی نتوانند علائم را کاهش دهند یا اگر علائم به حدی شدید شوند که زندگی بیمار را تحت تاثیر قرار دهند، ممکن است گزینه جراحی در نظر گرفته شود. جراحی می‌تواند به بهبود وضعیت بیمار کمک کرده و از دردهای مزمن جلوگیری کند. مهم‌ترین روش‌ها عبارتند از:
فیوژن مهره‌ای: در این روش، دو یا چند مهره به هم متصل می‌شوند تا از حرکت اضافی میان آن‌ها جلوگیری کرده و درد ناشی از ساییدگی مفاصل را کاهش دهند. این روش معمولاً در مواردی که دیسک‌ها تخریب شده‌اند یا فشار زیادی به اعصاب وارد می‌شود، انجام می‌شود.
لامینکتومی: در این جراحی، بخش‌هایی از لامینا (پوشش استخوانی کانال نخاعی) برداشته می‌شود تا فشار وارد بر اعصاب کاهش یابد. این روش بیشتر برای درمان تنگی کانال نخاعی و کاهش درد و بی‌حسی ناشی از آن استفاده می‌شود.

تصمیم برای انجام جراحی باید با دقت و پس از مشاوره با پزشک متخصص انجام شود، زیرا هر جراحی با ریسک‌هایی همراه است. به‌ویژه در سالمندان که ممکن است مشکلات همراه دیگر، مانند بیماری‌های قلبی یا تنفسی، ریسک عمل را افزایش دهد. بنابراین، انتخاب گزینه مناسب باید با توجه به شرایط عمومی بیمار و پس از بررسی تمام جوانب صورت گیرد.

پیشگیری به‌ویژه در سنین بالا، نیازمند رعایت سبک زندگی سالم و پایبندی به یک‌سری اصول است. این توصیه‌ها می‌توانند از بروز یا پیشرفت علائم جلوگیری کرده و کیفیت زندگی را حفظ کنند:
فعالیت بدنی منظم: انجام ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی، شنا یا حرکات کششی منظم باعث تقویت عضلات پشتیبان و حفظ انعطاف‌پذیری آن می‌شود. ورزش منظم از مهم‌ترین عوامل پیشگیری محسوب می‌شود.
حفظ وزن مناسب: اضافه‌وزن به‌ویژه در ناحیه شکم می‌تواند فشار مضاعفی به مهره‌های کمری وارد کند و روند فرسایش مفاصل را تسریع نماید.
اصلاح وضعیت نشستن و ایستادن: استفاده از صندلی‌های ارگونومیک، پرهیز از قوز کردن هنگام نشستن، و ایستادن با حالت صاف از اهمیت زیادی برخوردار است.
تغذیه سالم و سرشار از مواد مغذی: رژیمی غنی از کلسیم، ویتامین D، و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند به سلامت استخوان‌ها و غضروف‌ها کمک کند. مصرف مواد غذایی ضد التهاب نیز در کنترل علائم آرتروز مفید است.
پرهیز از حرکات تکراری و حمل بار سنگین: به‌ویژه در افراد مسن، باید از انجام فعالیت‌هایی که فشار مستقیم و مزمن به ستون فقرات وارد می‌کنند اجتناب کرد.
ترک عادت‌های آسیب‌زا: مانند سیگار کشیدن که می‌تواند جریان خون به بافت‌های مفصلی را کاهش داده و روند ترمیم را کند کند.
معاینه منظم پزشکی: بررسی‌های دوره‌ای توسط پزشک می‌تواند به شناسایی زودهنگام مشکلات و آغاز درمان‌های پیشگیرانه کمک کند.

رعایت این توصیه‌ها نه‌تنها در پیشگیری از آرتروز بلکه در بهبود کلی سلامت عضلانی-اسکلتی نیز نقش مهمی دارد، به‌ویژه در دوران سالمندی که بدن نیاز به مراقبت بیشتری دارد.

آرتروز در سالمندان یک بیماری شایع اما قابل پیشگیری و مدیریت است که می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. تشخیص زودهنگام و مداخلات درمانی هدفمند، همراه با رعایت توصیه‌های سبک زندگی سالم، از پیشرفت تخریب مفاصل جلوگیری کرده و به حفظ عملکرد حرکتی و استقلال بیمار کمک می‌کند. بهره‌گیری از درمان‌های ترکیبی شامل دارویی، فیزیوتراپی و در صورت نیاز روش‌های جراحی، می‌تواند به کاهش درد، بهبود انعطاف‌پذیری و افزایش توانمندی‌های فردی منجر شود. توجه مستمر به نیازهای ویژه سالمندان و همکاری میان تیم‌های تخصصی پزشکی، کلید موفقیت در مدیریت مؤثر این بیماری است.
دکتر عادل کیومرثی بهترین جراح مغز و اعصاب در رشت، با سال‌ها تجربه در درمان آرتروز، از روش‌های متنوع درمانی شامل جراحی و درمان‌های غیرجراحی ایمن استفاده می‌کنند تا درد شما کاهش یابد و توان حرکتی بهبود پیدا کند. با توجه به شرایط هر بیمار، درمان‌های شخصی‌سازی‌شده‌ای برای بهبود کیفیت زندگی طراحی می‌شود. برای مشاوره و رزرو نوبت، با شماره 09023224747 تماس بگیرید یا روی دکمه دریافت نوبت کلیک کنید.

منابع
my.clevelandclinic
mayoclinichealthsystem